Welke vraagstukken spelen er bij de businesscase eHealth en in welke stakeholdersbehoefte voorziet het? In het co-creatie eHealthboek wordt hierbij stilgestaan. Hieronder heb ik de belangrijkste punten op een rij gezet.
Kijk verder hier voor de conclusies en aanbevelingen van het co-creatie eHealthboek & hier voor het overzicht van alle gerelateerde artikelen.
De Businesscase eHealth
Het lukt organisaties niet, om het gebruik van eHealth, organisatiebreed toe te passen. De reden is als volgt:
Het aanbieden van blendedBlended houdt in dat de cliënt zowel op een traditionele (offline) manier zorg verleend krijgt als op een online/digitale manier. healthcare is meer dan een project. Het vraagt om een nieuwe zorgvisie met nieuwe producten en diensten, procesveranderingen en ICT-, informatiserings- en opleidingsvraagstukken. Echter wordt het ingestoken als een kostenbesparingstraject in plaats van het creëren van een nieuwe dienst. Dit eerste kan niet waargemaakt worden (binnen één schakel in de zorgketen) en dan is het investeren vanuit dat oogpunt niet aanlokkelijk.
Dit gedachtegoed eHealth als hulpmiddel om kosten te besparen wordt mede gestimuleerd door de taakstellende bezuinigingen vanuit de overheid (p. 68).
De juiste benadering is die van de maatschappelijke businesscase (MBC) (zie voorbeeld) waarbij de kosten en baten inzichtelijk worden gemaakt in de hele keten. Het project moet hierbij door al deze partijen gezamenlijk getrokken worden om een overkoepelend positief resultaat te kunnen behalen (zie voorbeeld van ontwikkelmethodiek die dit ontsteunt) (p. 70).
De MBC moet zich hierbij focussen op de behandeling gefaciliteerd door eHealth. Hij draait niet om de eHealth technologie an sich (p. 72).
Bij het project is tevens de uitdaging vanuit welke invalshoek er waarde gecreëerd wordt voor de cliënt. Is dit vanuit de oude manier van denken, waarbij de professional de cliënt activeert (de professional bedenkt wat goed is voor de cliënt)? Of is dit vanuit het nieuwe denken waarbij de cliënt participeert als mede uitvoerder in het primaire proces (cliënt denkt mee in wat goed voor hem is) (p.71)?
Bij preventie (lees: gezond blijven) is een belangrijke vraag: wie betaalt te veerman voor preventie door blended healthcare, als dit alleen ketenbreed benaderd kan worden? Is dit de verzekeraar die per ziektebeeld en doelgroep de balans opmaakt (p. 70-71)? En wie gaat het initiatief hierbij nemen?
Wil je beter grip krijgen op het concept maatschappelijke businesscase? De video hieronder geeft een praktische blik op de MBC van geboortezorg.
Do’s en dont’s bij het maken van een maatschappelijke businesscase: (p. 72)
- Maak heel concreet wat precies de kosten en opbrengsten zijn
- Bepaal per groep/partij wie betaalt en bespaart (p. 73)
- Bouw ruimte in qua kosten voor de verandering zelf: het opbouwen van nieuwe dienstverlening en afbouwen van het oude (p. 73)
- Ontwikkel in co-creatie om investering te delen (p. 74)
Een andere weg die bovengenoemde uitdagingen allemaal omzeilt en wat in het eHealthboek het droomscenario genoemd wordt voor de ontwikkeling van eHealth: landelijk regie; centrale ontwikkeling door samengesteld top-team; landelijke ontwikkelen van standaarden en support; lokale uitrol; ed. (p. 74).
Stakeholdersbehoefte
Waar draait het uiteindelijk om in de zorg? Een hoge kwaliteit van leven in combinatie met een duurzame betaalbare zorg. Hieronder wordt er vanuit een theoretisch kader en twee verschillende stakeholders de behoeften beschreven als het gaat om zorg en eHealth.
Vitaliteitsbehoeften en zelfredzaamheid als basis om de hoofdbehoefte te bepalen
De centrale vraag bij het ontwikkelen en implementeren is: hoe zorg ik dat de fysieke en mentale gezondheid (en dus de kwaliteit van leven) wordt bevorderd?
Een hulpmiddel hierbij zijn de tien vitaliteitsbehoeften, ontwikkelt door Invoorzorg, die als checklist gebruikt kunnen worden:
Als de blendedBlended houdt in dat de cliënt zowel op een traditionele (offline) manier zorg verleend krijgt als op een online manier. oplossing aan dit gehele palet bijdraagt ontstaat er een opwaartse vitaliserende spiraal en kunnen de zorgbehoeften en dus de kosten worden verminderd (p. 83-85).
Het voordeel om te denken vanuit vitaliteitsbehoeften is dat het niet verkende terreinen blootlegt waardoor nieuwe kansen voor onderzoek en gezondheidsbevordering gezien worden (p. 93).
Per type vitaliteitsbehoefte wordt per cliënt bekeken welke vorm van ondersteuning het beste past, hierbij de zelfredzaamheid (wat kan iemand zelf doen) als uitgangspunt nemend. De volgende zes vormen zijn hierbij te onderscheiden (p. 86-87):
.
- geheel zelf doen
- zelf doen met hulpmiddel
- zelf doen met geautomatiseerde ondersteuning (eHealth)
- samen doen via zorg op afstand
- samen doen met ondersteunende zorg
- laten doen door overnemende zorg
Het volgende wordt ook beschreven in dit hoofdstuk:
- Het bewijs dat het benaderen vanuit de vitaliserende zorg gedachte werkt (p. 88-91)
- De relatie tussen de vitaliteitsbehoeften en de domeinen van Schalock (p. 92)
Een ander hulpmiddel dat wordt gegeven is het het UTAUT-model van Venkatesh (zie figuur rechts). Deze geeft handvatten om beter op de behoeften in te spelen tijdens de implementatie. (p. 103-106)
eHealth vanuit cliëntenperspectief
Potentie van eHealth als het gaat om cliëntbehoeften: meer regie kunnen nemen en het zijn van een gelijkwaardige partner van de zorgprofessional in het zorgproces (p. 94).
De rol van de patiënt verandert namelijk (p. 99-100):
- hij is mondiger
- heeft meer kennis van zorgproces
- heeft meer keuze tussen zorgverleners
- heeft behoefte aan online dienstverlening
Deze veranderende rol gecombineerd met de visie van de zelfredzame patiënt heeft een impact op de manier van dienst verlenen. Dit vraagt om (p. 107):
- andere competenties van de zorgverlener (kennis en affiniteit met zorg op afstand, eHealth)
- andere houding (de interesse en intentie om de toegevoegde waarde van technologie te begrijpen en in te zetten)
- omslag in denken (coachen, zorgen dat i.p.v. zorgen voor)
- blended behandelen
eHealth speelt, zoals je leest, een grote rol om zelfredzaamheid te bevorderen. Belangrijke randvoorwaarde hierbij is dat de patiënt vertrouwen heeft in dit concept.
Echt wordt het vertrouwen in eHealth echter geschaad in de zorg. Factoren die hierbij spelen (p. 94-95):
- informatie versnipperd bij zorgverleners
- deze zijn onderling niet afgestemd en daarbij/daardoor soms onjuist
- misbruik van (onjuiste) informatie door instanties
- gevoel informatie gedwongen te moeten delen
Hierdoor ontstaat het tegengesteld effect van eHealth gebruik: de cliënt voelt zich afhankelijker en kwetsbaarder. De onderstaande video geeft een voorbeeld van versnipperde informatie.
eHealth vanuit de perspectief van de professional
Er is weinig onderzoek gedaan naar de behoefte van de zorgprofessional (p. 101). Wel is bekend dat eHealth nog niet in zijn volle potentie gebruikt wordt (zie facts & figures p.60).
Wat de acceptatie kan verbeteren is dat gestimuleerd wordt om eHealth initiatieven vanuit de professional te laten komen in plaats van de ICT leverancier. Op deze manier ontstaan er oplossingen die aansluiten bij hun behoeften. Zie pagina 101 &102 voor vier succesverhalen. Zie ook dit artikel over de ontwikkeling van een reuma app waarbij cliënten zelfstandig aan de slag kunnen met hun aandoening, geïnitieerd vanuit de specialist.
In deze blogreeks heb ik de indeling van het co-creatie ehealthboek (pdf) grotendeels gebruikt. De nadruk heb ik gelegd op onderstaande thema's. Hierbij heb ik overeenkomstige onderwerpen bij elkaar gebracht, die ook in andere hoofdstukken beschreven zijn.
