Welke stappen doorloop je om succesvol eHealth te ontwikkelen en een blended vorm van dienst verlenen te implementeren in je organisatie? In het co-creatie eHealthboek worden hier voorbeelden van gegeven. Hieronder heb ik de punten overzichtelijk op een rij gezet.
Kijk hier voor de conclusies en aanbevelingen van het co-creatie eHealthboek & hier voor het overzicht van alle gerelateerde artikelen.
Er is de overtuiging bij (een deel van) de zorgverleners dat blended zorg de toekomst is. Echter lukt het zorgorganisaties vaak nog niet om een succesvol gedragen concept neer te zetten dat zowel de kwaliteit verhoogt, als de kosten verlaagt.
Hieronder worden handvatten aangereikt om eHealth te ontwikkelen succesvol te implementeren.
Ontwikkelen eHealth met CEHRES Roadmap
De CEHRES roadmap biedt een stappenplan dat helpt om een gedragen eHealth oplossing te creëren dat aansluit bij de behoeften van gebruikers en effect heeft (p. 242). Deze bestaat uit 5 fasen:
- Contextual inquiry: belanghebbenden, context en zorgsituatie in kaart brengen (p. 243)
- Value specification: waarden en belangen stakeholders (value map, business model canvas), requirements (p. 244)
- Design: iteratief het prototype met stakeholders ontwerpen (mock-ups, feedback, aanpassen, bouwen) (p. 245-246)
- Operationalization: introductie en opschaling van de oplossing. Zorgen voor acceptatie (bewustwording, educatie, motivatie) en integratie in zorgproces (p. 246-247)
- Summative evaluation: acceptatiegehalte, praktijkgebruik innovatie en behaalde effect analyseren (p. 247-248)
- Continue formative evaluation: verzamelen kennis om vervolgstappen te kunnen maken
Co-creatie methode VIZI
Een andere ontwikkelmethode, die dezelfde uitgangspunten hanteert als CEHRES, is de co-creatie methode VIZI. Dit staat voor Vitaliserende Zorginnovatie en is ontwikkeld door de organisatie ViZiR. De stappen staan hieronder beschreven.
Het bewijs dat het benaderen vanuit de deze vitaliserende zorg gedachte werkt staat beschreven op pagina 88-91.
eHealth en service design
Een methodiek die toegepast kan worden om sterk vanuit de gebruiker te ontwikkelen is het service design. Service design is het creëren van een nieuwe dienstverlening waarbij de gebruiker centraal staat, vanuit een multidisciplinair team van stakeholders met als uitgangspunt: nuttige, gebruiksvriendelijke en gewaardeerde dienstverlening (p. 252-253).
Er wordt gewerkt vanuit gebruikersgroepen en hun mentale modellen zodat makkelijker in de schoenen van de gebruiker gestapt kan worden (p. 255). Deze manier van aanpak zorgt voor betrokkenheid, 360 graden blik op situatie vanuit verschillende perspectieven (p. 256).
Bekijk dit artikel als je nog over andere methodieken wilt lezen om stakeholdersbehoeften in kaart te brengen.
Engagement platforms
Het voorgaande gaat over het ontwikkelen van afzonderlijke eHealth tools die los van elkaar functioneren. Qua gebruikersvriendelijkheid wil je echter als patiënt en professional het liefst iets wat met elkaar geïntegreerd is zodat alles overzichtelijk op één plek staat. Daarbij wil je ook dat iedereen die in de zorgketen met die ene patiënt te maken heeft in het verlengde van elkaar samenwerkt. Hier komt het begrip engagement platforms in beeld.
Engagement platforms kunnen ingezet worden als vorm om in de keten samen te werken met de patiënt (p. 257). Hiermee wordt bedoeld dat ICT het totale hulpproces faciliteert van diverse zorgverleners, mantelzorgers, vrijwilligers hulp zonder dat zij bewust met elkaar samenwerken. ICT zorgt dat geheel meer is dan de som der delen omdat de workflow van de patiënt over ketendelen heen automatisch wordt gefaciliteerd (p. 258-259). Zie pagina 258 voor een voorbeeld.
Implementeren en opschalen van eHealth
Het bedenken van een nieuwe technologie of aanschaffen daarvan is maar een onderdeel van het traject om op een betere manier zorg te verlenen. Het implementeren daarvan in de organisatie moet uiteindelijk tot een merkbaar effect leiden (p. 268). Om dit succesvol te doen zijn de volgende elementen belangrijk:
- Een visie hebben. Deze geeft een (gezamenlijke) richting aan de implementatie en bevat waarden en doelen gebruik technologie, rol technologie in innovatiestrategie, doelgroepen waarvoor eHealth in te zetten (p. 268)
- Behoefte en belang van cliënt kennen, ervaren waarde en betrouwbaarheid (p. 268)
- Creëren van draagvlak (p. 268)
Communiceer over de innovatie om onbekend maakt onbemind te voorkomen (p. 269)- Gebruik van business model canvas voor overzicht en als verdienmodel (p. 270)
- Vormgeven nieuwe werkproces in protocollen en procedures. Handig hulpmiddel hierbij is de service blue print (p. 270)
- Overige: zie pagina 270-271
Deze punten worden ook op pagina 108 onderschreven. Daar worden de volgende ondersteunende condities genoemd om eHealth in blended vorm te laten werken: nut voor zowel klant als aanbieder; visie op toepassing; risicomanagement; hebben van business model.
In de hiervoor genoemde twee ontwikkelmethoden zit een deel van de implementatie al verweven. Te denken valt aan het creëren van draagvlak, het geestelijk voorbereiden van gebruikers om op een andere manier te gaan werken, het overdragen van kennis over andere manier van werken.
Communicatie bij implementeren
Communicatie is een belangrijk onderdeel bij het implementeren. Hier wordt in het co-creatie eHealth boek nog wat langer bij stilgestaan.
Zo kan communicatie ingezet worden om bij innovatie om van weerstand naar draagvlak te komen (p. 262). De volgende fasen worden hierbij doorlopen (p. 264):
- Bewustwording fase (kennis): eerste contact, bewustwording verandering, begrijpen gevolgen, mening vormen
- Acceptatie fase (houding): ik ga er voor
- Commitment fase (gedrag): wat we doen is goed
Handige tips voor communicatie proces (p. 265):
- Commitment en betrekken van bestuur/management
- Voorlopers (innovatieve medewerkers) gebruiken als ambassadeur
- Feedback vanuit teamleiders over hoe het valt
- Leren over innovatie = doen en er over praten
Vormen van communicatie die ingezet kunnen worden: nieuwsbrief, video, poster, website, peptalk/presentatie, seminar/training, werkoverleg/feedbacksessies, cultuur die zelf onderling communiceert en problemen aanpakt (p. 266).
In deze blogreeks heb ik de indeling van het co-creatie ehealthboek (pdf) grotendeels gebruikt. De nadruk heb ik gelegd op onderstaande thema's. Hierbij heb ik overeenkomstige onderwerpen bij elkaar gebracht, die ook in andere hoofdstukken beschreven zijn.
