Vertaling van de zorgvisie naar een praktijkverhaal: perspectief cliënt en naaste (7/9)

In deze twee voorbeelden wordt de dienstverlening beschreven voor een zelfstandig wonende jongvolwassen man in 2021, met een licht verstandelijke beperking met een lichte vorm van autisme. Deze voorbeelden zijn gebaseerd op de output van de stappen uit het vorige hoofdstuk. Het eerste voorbeeld is vanuit het perspectief van de cliënt en naaste beschreven. Het tweede vanuit de medewerker.

Als laatste wordt er kort een beeld geschetst wat de dienstverlening voor de gemeente zou kunnen betekenen.

Simon, geboren in Groningen in 2001, is 20 jaar geworden en samen met zijn ouders heeft hij besloten om uit huis te gaan wonen. Tot nu toe heeft hij thuis gewoond waarbij zijn ouders hem veel hebben geleerd, samen met de hulp van een zorginstelling gespecialiseerd in LVB in combinatie met autisme. Hij heeft zowel regulier onderwijs gevolgd als speciaal onderwijs. Bij dit laatste heeft hij vooral sociale vaardigheden geleerd en vaardigheden om meer flexibel te kunnen zijn, controle op emoties te hebben en zelf een dagstructuur te kunnen maken. Hij heeft daar goede stappen in gemaakt, maar heeft ook nog veel te leren.

Simon wil in Utrecht gaan wonen. Hij vindt dat een erg mooie en leuke stad en daar wonen een aantal gamevrienden van hem waarmee hij al meerdere malen naar stripfiguur conventies (comic-cons) is gegaan. Hij heeft daar ook regelmatig weekenden gelogeerd en kent de stad een beetje.

Samen met zijn ouders heeft hij op het internet gekeken naar organisaties die hem kunnen helpen bij het zelfstandig wonen en het vinden van een geschikte woning. Hij heeft op www.zorgkaartnederland.nl gekeken om zorgaanbieders te vergelijken en te zien wat anderen van deze partijen vinden. Daarnaast heeft hij met mensen op autisme en LVB fora gechat om achter hun ervaringen te komen. Uiteindelijk zijn ze bij de organisatie – Hulp bij Thuis wonen (HbT)- terecht gekomen waar ze meer over willen weten.

Op de website hebben ze algemene informatie kunnen vinden. Maar nu willen ze meer te weten te komen over wat Simon kan verwachten, hoe ze hem gaan helpen om zelfstandig te kunnen wonen en hoe zijn leven er dan uitziet.

Simon heeft een login aangemaakt op de website waarmee hij toegang krijgt tot het kennisportaal van HbT en tot een persoonlijke omgeving waar al zijn informatie bewaard wordt. HbT wil wat meer weten over zijn situatie en zijn wensen: in het portaal doorloopt hij een aantal stappen waarin vragen worden gesteld en waarbij foto’s en video’s worden getoond om het toe te lichten. Eén vraag snappen hij en zijn ouders niet. Door middel van de chat krijgen ze hulp van een medewerker (die achteraf ook een bewoner blijkt te zijn) die extra toelichting geeft. Nu kunnen ze weer verder.

Simon en zijn ouders hebben de filmpjes bekeken en hij heeft een goede indruk gekregen. Wel heeft hij twijfels of hij voldoende vrijheid heeft omdat er veel dingen in groepen worden gedaan. In het kennisportaal is hij bij de stap gekomen om een afspraak te maken met iemand van HbT om kennis te maken en om na te gaan of er een geschikte plek en begeleidingsvorm voor Simon is. Online maakt hij de afspraak, die tevens in zijn persoonlijke omgeving komt te staan.

Voordat de afspraak plaats vindt moet hij nog wel een drietal online spellen spelen om een aantal vaardigheden bij hem te toetsen. Het zijn leuke spellen. Bij de één is hij een detective en moet hij puzzels oplossen. Bij de ander is hij een verkeersagent waarbij hij het verkeer moet regelen. Bij de laatste is hij een taxichauffeur die aardige en vervelende klanten moet wegbrengen in de stad. Hij mag het zoveel spelen als hij wilt en hij vindt het erg leuk om te doen.

In het gesprek wordt duidelijk uitgelegd hoe HbT aan de wensen van Simon kan voldoen en wat zij vermoeden wat voor soort begeleiding Simon nodig heeft. Daarnaast krijgt Simon een rondleiding in een woning van iemand die daar al een jaar zelfstandig woont. De medewerker vertelt het uitgangspunt van HbT is dat cliënten uiteindelijk geen zorg meer nodig hebben en zichzelf kunnen redden, eventueel met hulp van hun eigen sociale netwerk. HbT heeft hierbij de ambitie dat de hulpverlener zichzelf binnen een jaar permanent overbodig voor elke hulpvraag waar deze voor wordt ingezet.

Dat klinkt Simon goed in de oren: HbT wil dat hij uiteindelijk alles zelf kan.

Alles wat de medewerker van HbT heeft verteld staat nu ook samengevat in tekst in de eigen omgeving en tevens staat het hele gesprek in video-vorm. Hier zijn ook de resultaten van de spellen te vinden. Alles kan nog een paar keer goed nageluisterd worden en dat is maar goed ook, want Simon en zijn ouders waren toch al weer wat dingen vergeten.

Simon heeft besloten om via HbT begeleid te gaan wonen. Lees hier meerLees hier minder

De volgende stap is dat HbT nog meer te weten komt over wat Simon wel en niet kan en dat ze op basis daarvan kunnen bepalen wat voor woning hij nodig heeft, welke vorm van begeleiding, welke trainingen en welke hulpmiddelen.

Deze diagnose wordt gedaan door middel van vragenlijsten die hij thuis in het portaal invult, spellen die hij speelt, oefeningen die hij doet met een therapeut en opdrachten die hij moet vervullen in het echte leven.

Alle resultaten daarvan zijn te vinden op zijn eigen omgeving. De uitkomst van alle oefeningen is, dat Simon begint met half-zelfstandig wonen en binnen anderhalf jaar door kan stromen naar volledig zelfstandig wonen onder begeleiding.

Omdat Simon nog een aantal vaardigheden moet leren om geheel zelfstandig te kunnen wonen, komt hij eerst in een woongroep te zitten waar 24 uur per dag een begeleider aanwezig is. Een deel van de activiteiten worden gezamenlijk gedaan zoals schoonmaken, afwassen, koken en de boodschappen. Daarnaast zijn er een aantal individuele activiteiten en trainingen die gedaan worden, bijvoorbeeld financiën beheren, dagplanning maken, vrijwilligerswerk doen, persoonlijke ontwikkeling.

Het leerplan, de dagplanning en de voortgang kan Simon bijhouden in zijn eigen omgeving. Hij heeft zijn ouders en begeleiders toegang gegeven tot dit gedeelte zodat zij dit ook kunnen zien. De cursus over financiën doet hij grotendeels via e-Learning in combinatie met een handig app waarin hij zijn inkomsten en uitgaven makkelijk kan bijhouden. Op een groepsforum kan hij vragen stellen waarbij hij antwoord krijgt van andere leerlingen of van de docent. Het is de bedoeling dat een begeleider in de eerste twee maanden af en toe meekijkt of het goed gaat. Als dit het geval is dan kan Simon helemaal zelfstandig zijn financiën doen.

De sociale vaardigheidstraining wordt in groepsverband gedaan waarbij de huishoudelijke taken een soort van praktijkoefening zijn. Ze leren er sociale vaardigheden, samenwerken, omgaan met conflicten en dergelijke. Achtergrondinformatie daarover kunnen ze bekijken op het kennisportaal in de vorm van video’s, plaatjes, tekst en interactieve oefeningen.

Sinds twee maanden heeft Simon de sleutel van zijn eigen appartement in een flat gekregen. Hij woont nu helemaal zelfstandig tussen allerlei andere mensen. Hij woont dicht in de buurt van zijn vrijwilligerswerk waar hij aardig wat mensen heeft leren kennen. Daar kan hij nu vaker eens wat mee gaan doen, misschien komen ze weleens een keer bij hem eten.

Hij heeft inmiddels zo vaak geoefend met sociale vaardigheden, conflictsituaties, financiën etc. dat hij de volste vertrouwens heeft dat hij het zelf aankan, tezamen met zijn sociale netwerk.

Hij heeft de keuze gemaakt om over te stappen op een ander platform waarin hij zijn gegevens verzamelt. Dit platform is instelling-onafhankelijk en hij heeft hier 100 % controle over. Door een handige koppeling zijn al zijn gegevens van HbT hierin overgezet. Als hij de trainingen en serious games van HbT wilt blijven gebruiken moet hij daar een abonnement op nemen. Hij heeft besloten om alleen de financiële training te blijven gebruiken, die neemt hem namelijk goed door alle stappen heen en hij maakt er elke maand gebruik van.

Op het nieuwe platform heeft hij diverse functies die hem helpen als hij vragen heeft, wel of niet acuut. Zo is er een persoonlijk forum waar hij toegang heeft gegeven aan zijn ouders, zijn broers en drie goede vrienden van hem. Als hij een vraag heeft die weinig haast heeft kan hij deze daarop plaatsen. De anderen hebben een vraagapp op hun telefoon die hen waarschuwt als er een vraag is. Als iemand hem heeft beantwoord verdwijnt de melding.

Het is hem, Simon, gelukt om na anderhalf jaar zelfstandig te wonen op de manier die bij hem past. Hij heeft zijn sociale contacten waar hij erg blij mee is, is trots dat hij zelfstandig kan wonen zonder dat anderen hun wil aan hem opdringen, en voelt zich veilig omdat hij voldoende uitwijkmogelijkheden heeft als er iets fout dreigt te gaan (ook al is hij zich daar zelf niet bewust van).

Zijn ouders zijn ook erg gelukkig omdat ze weten dat hun zoon zichzelf staande kan houden. Ze hebben daarnaast regelmatig persoonlijk contact met hem, ook al woont hij uit de buurt. Daarnaast hebben ze nu ook meer de vrijheid en rust om zelf met z’n tweeën dingen op te pakken, zonder het gevoel te hebben dat ze op elk moment in zouden moeten springen bij Simon.

In de volgende blog is een voorbeeld vanuit het medewerkersperspectief uitgewerkt.